Rechten toekennen aan individuele dieren, maar ook aan ecosystemen zoals een bos of een rivier, wint de afgelopen jaren aan aandacht. Doel is vooral het beschermen van natuur en het tegengaan van gevaarlijke klimaatverandering. Sophia de Vries, juriste en filosofe verbonden aan de Radboud Universiteit, vertelt ons meer over de filosofische basis, juridische bezwaren en praktische mogelijkheden.

De filosofische onderbouwingen kunnen sterk uiteenlopen. Zo kunnen we de natuur beschermen omdat die voor ons nuttig is, nodig voor ons voortbestaan. Maar ook omdat de natuur mogelijk intrinsieke waarde heeft. Een eigen waarde voor het welzijn van de rivieren, bossen, planten en dieren zélf.

Dat klinkt veel mensen vreemd en radicaal in de oren, maar de ontwikkeling is niet nieuw. De tendens om de juridische bescherming van de natuur uit te breiden én de weerstand daartegen, is duizenden jaren oud. Aan de toekenning van rechten aan de natuur kleven namelijk wel bezwaren, veelal praktisch of juridisch van aard. Zo kunnen we (delen uit) de natuur dan niet meer gebruiken en exploiteren zoals we gewend zijn. Ook moeten we een manier bedenken hoe de natuur, die zelf niet spreken kan, adequaat vertegenwoordigd kan worden, en moeten we opnieuw bepalen hoe we conflicten tussen mens en natuur juridisch beslechten.

In de praktijk zijn hiervoor al oplossingen bedacht, die echter sterk verschillen. In Ecuador is voor de natuur het recht om te floreren opgenomen in de grondwet; in Spanje is er een wet waardoor iedereen die meent dat de lagune ‘Mar Menor’ onrecht is aangedaan, juridisch kan opkomen voor belangen van dit strandmeer. In Nieuw Zeeland heeft de Whanganui rivier rechtspersoonlijkheid verkregen, en wordt nu beheerd en vertegenwoordigd door de overheid, de Maori, plus een onafhankelijke voogd die voor de rivier spreekt. Ook dichter bij huis bestaan initiatieven zoals het Bos dat van zichzelf is, Stem van de Noordzee, en de Maas in de Wet, om rechten toe te kennen aan onze Nederlandse natuur.

In deze lezing neemt Sophia ons mee van de filosofische worteling, door de juridische bezwaren, naar de praktische mogelijkheden van het toekennen van rechten aan de natuur.

U bent van harte welkom om deze lezing bij te wonen op dinsdagavond 19 maart 2024 in de Veldschuur, Sportlaan 1M Bemmel. Inloop 19:30 uur, aanvang 20:00 uur. Kosten €7,50 per persoon inclusief koffie of thee. Vrijwilligers betalen €5,00 en houders van de Vriendenkaart 2023-2024 van Stichting Lingewaard Natuurlijk hebben gratis toegang. 

Mr. Drs. Sophia de Vries is juriste en filosofe met een brede interesse in recht en rechtvaardigheid. Zij werkt als docente en promovenda aan de faculteit rechtsgeleerdheid van de Radboud Universiteit. Zij legt zich toe op de vraag hoe we de natuur het beste kunnen beschermen. Lees HIER meer.