Dinsdagavond was het weer zover. Ouders druppelen de Veldschuur binnen. Deze keer zijn het vaders met zoon of dochter. De vorige keer ook moeders en hele families. Opgeteld zijn wij met zijn dertienen. Zoveel zijn er wel nodig bij het schoffelen.

47 tuintjes is veel, zeker als het onkruid door sproeien en soms een buitje regen, overal woekert. Het staat kris kras tussen bonen, worteltjes, bietjes en prei. Alleen de mais, de zonnebloemen en de stokbonen zijn nog goed zichtbaar. De ouders van De Regenboog en Pius X staan er wat onwennig bij als ze een schoffel met emmer in de hand geduwd krijgen. De kinderen voelen zich thuis, lopen met de kruiwagen rond en helpen druk mee. Dan overleg. Waar staan de bonen? vraagt een vader en hoe zie je het verschil met knopkruid, melde, distels en kweekgras? Ja, goede vraag… hum! De groenten worden voor de zekerheid nog eens benoemd. Maar dat is niet nodig, toch! zegt er een. Iedereen knikt. Ouders vinden het normaal om een handje te helpen. De rekrutering op de contactavond stopte dan ook bij de eerste tien van elke school. Het enthousiasme van de kinderen over de aanpak trekt de ouders kennelijk mee. “Het zijn niet perse de groene vingers die het doen, maar het plezier in buitenlessen, de beleving en spanning die de schooltuin oproept en alle verhalen daaromtrent waar de kinderen mee thuis komen”, aldus de ouders hun eigen motivatie samenvattend. De afsluiting met koeken en een drankje is gewoon gezellig. Zo valt de zomervakantie goed te overbruggen. Het voelt tegelijk als waardering voor al de vrijwilligers.

Jan de Moor, Lingewaard Natuurlijk

Muisstil is het als de koningin wordt binnengedragen. Omdat ze zelf niet rijdt, is ze gebracht. In een kast met groot gevolg. Goed beschermd. Zeker! Iedereen helpt haar, geeft haar eten en bij de ingang zitten ook nog beveiligers.

Zo begint de ochtend met Hans Franken, imker met bijenkasten in de Veldschuur. Hij is gekomen met een observatiekast, grote bijenplaten en is uitgedost met kap en een pijp waar rook uitkomt. De kinderen van Pius X en Regenboog kijken hun ogen uit, vooral als ze ook de koningin mogen zien. “Wat weten jullie al veel over bijen”, zegt Hans, na opnieuw een spervuur van vragen en opmerkingen. Toch is zijn lesje, voorbereid op school, nog maar het voorgerecht. De bijenstal. Ja, daar gaat het om. In groepjes van 4-5 gaan de kinderen er kijken. Daar zie je de in- en uitvliegende bijen in het echt met de korfjes stuifmeel op hun lijf. Daar is het oppassen, want je wilt niet worden gestoken. Er hangt spanning, angst en sensatie. Soms lopen we zelf mee. Ik heb nog actieve herinnering aan een grote lummel aan de hand en een klein meisje aan de arm. Beiden zien zo’n bezoek niet zitten. Toen alarm. Meester Tibor is gestoken. Onder zijn rechteroog nog wel. Het gaat als een lopend vuurtje rond. Behulpzame handen zoeken naar de verbandtrommel en vervolgens naar azijn. Uitzuigen lijkt geen optie. De meester loopt ondertussen onbewogen met een redelijke zwelling rond. Niets aan de hand, ook geen pijn. Een gevoel van opluchting bij mij: gelukkig hij en niet een kind. De andere dag ligt in de ijskast een flesje: “Appelazijn tegen bijensteken”.  

Jan de Moor, Lingewaard Natuurlijk

Met de riek de plant opwippen, flink trekken aan het loof en schudden, dan graven. Sommigen stapelen de aardappelen, anderen leggen ze in een rijtje of doen ze één voor één meteen in hun tasje. Elk kind heeft zijn eigen aanpak. Het graafwerk gebeurt in grote stilte wat uiteindelijk uitmondt in opgewonden verhalen op het weegstation. Het tempo is nog nooit zo hoog geweest en de gelakte nagels, de witte sneakers en de brandende zon worden even vergeten. Liesbeth en José hebben het druk bij het weegstation en de flap-over waarop alles wordt genoteerd. “Wie heeft de zwaarste tas aardappelen en wie de zwaarste enkeling?” is het enige wat telt. De enkele aardappel laat zich makkelijk wegen, maar voor de volle tasjes is het wiebelig weegschaaltje minder geschikt. Het middeleeuws dingetje valt steeds om. Het kan een gewicht van boven de 5 kg eigenlijk niet aan. Maar dat deert allerminst. Schatten is ook rekenen, mompelt de meester om de situatie te redden. Met een wijsneus er achteraan: Maar niet zo precies. Kampioen van IKC De Regenboog is Joost, met een aardappel van 700 gr, gevolgd door Romy van IKC Pius X met een van 589 gr. Het gewicht van de tasjes is ook niet mis: gemiddeld 3,4 kg en 3,1 kg. En dat is dan het resultaat van 2 pootaardappelen. Boeren uit de buurt reageerden met wat afgunst, hoorden wij, toen het nieuws als een vuurtje rondging. Teleurgesteld waren de kinderen wel even, toen ze op het eind de grootste aardappel bij de meester moesten inleveren, uiteindelijk voor frietjes op school!

Jan de Moor, Lingewaard Natuurlijk

De klas zit onder een kale appelboom, maar vol met witte spinsels. “Het lijkt wel een spookboom”, zegt een kind, wijzend naar de spinsels en de witte vlinders die het nog geheimzinniger maken. De vlinders hebben zwarte stippen, lange vleugels en zijn rank van bouw. De bladeren zijn weg: opgevreten. Larven en rupsen gingen hun gang.

Bedoeld wordt het stippelmotje. José gebruikt het motje om de levenscyclus van vlinders nog eens uit te beelden. De kinderen luisteren ademloos, bekijken de larven en rupsen en laten de vlinders op hun arm zitten. Dan barst het los met vragen. Hoe leven deze beestjes, zijn ze schadelijk en wie zijn hun vijanden. En zo komt het lesje bij de processierups en de kool- en pimpelmees die aan en af vliegen en de oorworm niet te vergeten. Die moeten ook allemaal eten. Iedereen knikt.

Het motje is de opmaat naar het lesje over fruit. De kinderen hebben zich degelijk voorbereid. Ze hebben gelezen over de verschillende soorten fruitbomen in de Betuwe, het verschil tussen hard en zacht fruit, de diverse soorten pitten en de bevruchting in de lente. Dan passeert een groot dienblad met een twaalftal bordjes. Liesbeth vertelt over bessen en aardbeien en over hun oermoeder: de kleine bosaardbei. Het vrij plukken en proeven van bessen gaat door in de boomgaard. De dappersten beginnen met keuren op smaak, dan volgt de rest. De gezichten veranderen met het type bes: zoet, bitter, friszuur, kruidig. Dat er tussen de struiken wespen, bijen, en hommels zitten, wordt even vergeten. Althans, zolang niemand er acht op slaat…

Jan de Moor, Lingewaard Natuurlijk

Kinderen van de Pius X en de Regenboog die met hun tuintje klaar zijn mogen rabarber gaan plukken. De planten staan in een afgelegen hoek van de boomgaard. “Voor elk kind twee stelen”, is de afspraak.

Terwijl een van de kinderen toch even vraagt: “Hoe doe je dat?”, zijn drie anderen al aan het trekken en snijden. “Nee, niet zo!“, roept iemand. Ik doe het even voor: “Zet je benen stevig neer, pak
de stengel onderaan vast, maak dan vanuit de onderarm een draaibeweging en trek tegelijk heel flink”. Puf.
“Ja, dat is werken en dan voor 26 kinderen”, zie ik er een paar denken. Behalve uittrekken is ook kiezen belangrijk . “Deze stengel maar niet, ziet er onderaan niet zo roze uit”, hoor ik een kind mompelen, terwijl haar vriendinnetje achterover valt als haar stengel plots losschiet. En dan ineens alle vier in discussie. Over de rozeachtige kleur van de stengel waar je op moet letten. Maar wat is roze! Kinderen kunnen dit soort dingen snel onderscheiden. Als je de ervaring maar aanbiedt. Ondertussen wordt aan de snijtafel hard doorgewerkt. Van de meester mogen ze een scherp mes gebruiken. ”Moet toch kunnen… niet dan?” en kijkt me vragend aan. Het snijteam werkt ondertussen met dichtgeknepen monden hard door om de hele rij kinderen nog tijdig te bedienen. Tien stukjes rabarber per kind is toch 260 keer snijden. Wat er thuis mee moet gebeuren, is voor sommigen een raadsel. Anderen zijn er al zo bekend mee dat ze de rabarber ter plekke rauw staan op te eten.

Jan de Moor, Lingewaard Natuurlijk

Op zaterdagmorgen 2 juli van 9.30-11.30 uur kunt u zien hoe leerlingen van basisscholen in Bemmel hun moestuintjes verzorgen. Lingewaard Natuurlijk stelt de prachtige tuintjes van de kinderen open bij de Veldschuur, Sportlaan 1M in Bemmel.

Kom kijken naar die mooie tuintjes waarvoor zeker 125 kinderen zo hun best gedaan hebben. Wandel langs de kruidentuin en neem wat kruiden mee! Bekijk het bijenhotel en de bijenstal met honingbijen en spreek met de bijendeskundigen. Bekijk de pluktuin en pik misschien een bloemetje mee. Kent u het verschil tussen tarwe, gerst, haver, rogge, boekweit of spelt? Deze granen kunt u bij ons bekijken. Wie weet kunt u dan ook nog even snoepen van onze frambozen of bessen en de fruitbomen bekijken. Heeft u vragen over (moes)tuinieren? Onze deskundige vrijwilligers zullen uw vragen zo goed mogelijk beantwoorden.

Van harte welkom bij de open tuinen ochtend bij de Veldschuur.

Ze struikelde en viel languit in het tuintje van een ander kind. De aardbeien rolden met bak en al voor haar uit over het land. Wat laconiek raapte ze alles op en deed ze weer in het bakje.  

Struikelen is begrijpelijk. De tuintjes beginnen steeds meer dicht te groeien en overal staan naamborden en meetlatten en her en der ook nog een paaltje met de plattegrond van te zetten groenten. Het is goed uitkijken en van tegel naar tegel laveren. Het gebeurde net op het moment, dat meester Tibor de kwaliteit van de aardbeien aan het keuren was. “En?” vroeg het kind van IKC Pius X die de aardbei gaf. Het gezicht van de meester stond ernstig of was het meer bezorgdheid, toen hij op aandringen er een paar proefde en tot de uitspraak kwam: “Goed van smaak en lekker zoet, maar wel eerst spoelen”. Grote opluchting! Of iedereen echt opgelucht was, werd niet duidelijk. Een paar lusten geen aardbeien en hebben zelfs moeite met alleen maar proeven.

Behalve de eigen tuintjes zijn er op de Veldschuur ook meerdere pluktuinen. Ze zijn bedoeld voor iedereen en er kan vrij worden geplukt. Daarnaast ook om een misoogst door plaagdieren goed te maken. Het zijn een paar veldjes met aardbeien en groenten. Maar ook eentje met eetbare bloemen en een met snackkomkommers. Het koolveldje kwam er toen van de broccoli na een dag alleen nog maar het stengeltje over was. Maar ook dit werd laconiek opgepakt. Zo van: “Dat hoort er nu eenmaal bij”.

Jan de Moor,
Lingewaard Natuurlijk